WukoljinStan -

Nacionalni Park -Obalama Drine- PARKLUKA

Karta N.Parka-obiljezena zelenom bojom

Nacionalni park obalama Drine u srcu Rezervata biosfere "Drina".Srebrenička regija
Žepa-Krušev Do-Luka

Da bi BiH-a bila članica Evropske Unije puno se kriterija mora ispuniti za njen ulazak, jedan od njih je najmanje 16% teritorije države mora biti stavljen pod neki od vidova zaštite biodiverziteta. Pritisci koji se prave na osnovu ekspertnih podastiranja u svrhu prezentacije biodiverzitetskog specifukuma najsnažniji su sa prostora srednjeg toka rijeke Drine tj u njenom kanjonu.
Ogroman prostor tog dijela je obilježen i mora se staviti pod zaštitu prvog stepene unutar
Rezervata biosfere "Drina", koji se proteže u dvije države(s obije strane rijeke Drine u njenom srednjem dijelu toka).Unutar tog rezervata obilježen je prostor nacionalnog parka (Prostornim planim RS -vidi kartu) , jer taj status zaslužuje na osnovu brojnih ekspertnih nalaza. Projekat LBAP Srebrenica je samo još jedan u nizu dokaz-dokument svega navedenog.Kratak osvrt na biodiverzite Srebreničke regije dajem u dijelu revizije u tekstu ispod.

Revizija - identifikacija resursa biodiverziteta -
distribucija genetičkih sistema na prostoru OPŠTINE SREBRENICA

Čitavo Balkansko poluostrvo, odlikuje se izvanredno velikim bogatstvom i raznovrsnošću živog svijeta koji je svrstava u jedan od najznačajnijih centara biodiverziteta ne samo u Evropi, već i u čitavom zapadnom Holarktiku.
Visok genetički, specijski i ekosistemski diverzitet BiH uslovljava nekoliko faktora: složeni istorijski procesi, specifičan geografski položaj, raznovrsnost klimatskih, orografskih,geoloških, pedoloških i hidroloških faktora. Na relativno malom prostoru balkanskog poluotoka smenjuju se gotovo svi kopneni biomi Evrope (tundre, tajge, stepe, listopadne šume, submediteranske imediteranske šume i makije itd.). Pored toga, brojni azonalni i intrazonalni tipovi ekosistema još više usložnjavaju ekološku i biogeografsku sliku živog svijeta BiH. Zastupljena je i velika raznovrsnost vodenih ekosistema (bare, močvare, ritovi, potoci, rijeke,jezera, akumulacije, more).

Ukupan broj vegetacijskih klasa konstatovane na prostoru BiH kreće se oko 35, vegetacijskih redova 67, vegetacijskih sveza 125 uključujući i vegetaciju mahovina, jedanest bioma ,tri podoblasti i jedna oblast. Na horizontalnom i vertikalnom profilu BiH opisano je 383 asocijacije.

Najveći dio prostora opštine Srebrenica karakteriše biom klimatogene vegetacije, sa sjeverne strane na vertikalnom profilu, mezijske bukveKl. QUERCO – FAGETEA ; FAGETALIA;
( Fagion moesiacae) 26 400ha.Biom termofilnih liščarsko listopadnih šuma i šikara sa hrastom sladunom i cerom sa južne strane (Quercion confertae-cerris) .

Na većim nadmorskim visinama iznad pojasa bukovih šuma na vertikalnom profilu u klasi tamnih četinarskih šuma i šikara (VACCINIO-PICETEA ) ;VACCINIO -PICETALIA biom šuma jele i smrče (Piceion abietis) i biom šuma Pančičeve omrike (Piceion omoricae).
Na vrhu verikalnog profila do kojeg se prostore plato opštine Srebrenica u klasi reliktnih borovih šuma ERICO-PINETEA; ERICO-PINETALIA srećemo pojas crnog bora(Pinion nigrae).
u višim planinskim predjelima na nadmorskoj visini 1350m nagibi su mnogo izraženiji, forimiraju brdsko planinske sipare na krečnjacima, do okomiti zasječenih kanjona u kanjonu rijeke Drine vertikalnog usjeka večeg od 900m; što ih čini neprohodnim i svrstava u red najtežih kategorija terena.
Različiti geomorfološki oblici smjenjuju se na malim rastojanjima, što je dovelo do formiranja raznovrsnih staništa.
Kanjon rijeke Drine bogat je vegetacijom šibljika i paleontološkim lokalitetima, Rijeka Drina je probojnica, u hidrološkom smislu i pritoka Crni Potok, jer grade usjeke svijetske vrijednosti .
Od prirodnjačkih uslova - to je bogatstvo flore, faune, vegetacije i ekosistema, dok malo koji nacionalni park u Evropi ima toliko istorijskih i etnoloških fenomena prostor kanjona rijeke Drine na platou Srebreničke opštine je prostor koji prestavlja vruću tačku specijskog i ekosistemskog diverziteta.
Evidentiranoje 37 različitih šumskih zajednica lišćarskog, mješovito četinarskog tipa, kao i 22 livadske zajednice. Mnoge od njih posebno one sa Pančićevom omorikom, imaju reliktan ili endemoreliktan karakter.Desna obala rijeke Drine nasuprot Srebreničkom platou planine Sušice je u statusu nacionalnog parka “Tara” od 1981 godine. Sasvim je opravdano što se Tara danas našla na listi područja značajnih za očuvanje ptičijeg sveta (IBA) i dnevnih leptira Evrope (PBA), a u toku je njeno uključivanje u međunarodnu listu područja značajnog za očuvanje svetske flore (IPA).Polovinom 2004. godine NP Tara je renominovan u okviru UNESCO-ROSTE programa čovek i biosfera (MAB) za budući Rezervat biosfere i trans granični Park mira između Srbije i Bosne i Hercegovine.
Nacionalni park “Tara”- desna obala rijeke Drine, i planina Sušica lijeva obala su jedna nedjeljiva ekosistemska cjelina koju nikakve administrativno političke granice ne smiju niti mogu podijeliti. Planinski kompleksi Tara i Sušice predstavlja jedan od najznačajnijih centara specijskog i ekosistemskog diverziteta Balkana i Evrope. Ovaj prostor predstavlja jedinstven primjer dobro očuvanih šuma na prostoru Jugoistočne Evrope sa brojnim endemičnim i reliktnim vrstama flore i faune. Svakako da poseban pečat florističkom diverzitetu prostora daje endemo-reliktna vrsta Pančićeve omorike Picea omorika.Čije sastojine se nalaze i na lijevoj obali rijeke Drine tj. Platou Srebreničke opštine.
Lijeva obala rijeke Drine je mnogo interesantnija.[b]Specifičnost prostora između vrhova Zlovrha (1538) Orlov Kamena (1517) Šanika,(1227) Borovca(1220) iHuma(1026) na uskom prostoru između navedenih vrhova prostire se platoPogledala i malo selo Krušev Do. Ovaj plato je jedinstven primjer u svijetu na kome omorika raste na tresetnom zemljištu obrazujući tepih livadni prostor.
Na relativno malom prostoru zahavaljujući sklopu faktora jasna su prisustva i rasčlanjenja vegetacije koju donose tri podoblasti Eurosibirska, Alpska i Mediteranska. Pa kanjoni ovih pritoka su zaklonjena mesta i prestavljaju zbjegove (refugione) živog svijeta na malim staništima. U njima su minimalna klimatska kolebanja tokom godine tako da su opstale životne forme u ekstremnim uslovima samo u ovim lokalitetima. Tokom istorijke prošlosti smijena ledenog i među ledenog doba, u doba glacijacije, koja je uništila bogatu floru Evrope da su tako ovi lokaliteti prestavljali naknadne centre raseljavanja živog sveta. Neke vrste su opstale i zadržale samo na uskim područjima kanjona i predstavljaju relikte, žive fosile i endeme. Neosporno je da je svjetski presedan da desna obala neke rijeke bude na osnovu stručnih istraživanja i valorizacije pod prvim, drugim i trečim stepenom zaštite a lijeva plato za eksploataciju drvnog resursa i bezobzirno uništavanje biodiverziteta ekosistema svjetskog relikta. Takav je slučaj na prostoru Srebreničke opštine. Zašto je to tako!? Ako je Rijeka Drina granica između dvije države, zašto ovaj endemo reliktni ekosistem neb ibio Park mira i saradnje između dvije države.
Samo neprohodnost velikog dijela ovog prostora je spasila biodiverzitet prije njegove neopohodne zaštite prvog stepena. Osim florne biotičke komponente -carstva biljaka, specifične geomorfološke, hidrološke, geološke,pedološke i klimatološke karakteristike, prostoru Sušice takođe daju sveukupne visoke prirodne vrijednosti prisutnost velikog broja vrsta iz carstva gljiva i životinja.
Kanjon rijeke Drine na prostoru opštine Srebrenica je raj nedirnute prirode, planinskih vrhova i bujnih šuma središnjeg toka rijeke Drine, jedne od najljepših riječnih tokova Evrope. Rijeka Drina je planinska, obimna, zelena, božanstvena,talasasta sa brzacima, protiče i huji kroz pejzaže prelijepih planina,klisura, kanjona, šuma i vrtoglavo čistog vazduha.

Ukročena hidroakumulacijom jezera Peručac u kanjonu srednjeg toka pruža fantastične uslove za razvoj mnogih oblika turizma i raznovrsne naučnoistraživačkie opservacije. Na toku rijeke Drine žeđ namiruju bjeloglavi supovi, rijetki golubovi, jeleni, zečevi, vukovi, medvedi, vidre...
Uz kanjon Crnog Potoka pritoke rijeke Drine, nalaze se stameni planinski vrhovi visine od 700 -1000 metara od nivoa jezera ! Što je drugi kanjon po dubini u Evropi odmah iza Drinine tvornice Tare a treći u Svijetu.

Svojim karakteristikama privlači zaljubljenike u ekstremne sportove u ocuvanoj prirodi.
Na osnovu terenskih istraživanja utvrđeno je da se na području rijeke Drine nalazi tridese tosam ribljih vrsta svrstanih u deset familija.
Svaka ova familija naseljava njoj svojstven dio toka. Specifična endemska vrsta koja naseljava mirni tok rijeke – akumulaciono jezero je iz Familije Siluridae naseljava akumulacije, virove srednjeg i cio donji tok. Predstavlja najkrupniju grbljivicu slatkih voda . Predstavnik je Som(Silurus glanis). Na ovoj hidrakumulaciji primječen su kapitalni primjerci do sada nepoznati svjetskoj naučnoj javnosti. Familija Salmonidae zauzima gornji i dijelimično srednji dio toka. U nju spadaju slijedeće riblje vrste: Salmo trutta M. Fario - Potočna pastrmka, Hucho hucho L.– Mladica Drtinski losos endem Drinskog toka.
Ako se tome pridoda činjenica postojanje kulturno – istorijskih etnoloških fenomena (Municipijuma malvesiatuma u Skelanima i pet srednjovjekovnih kula gradova) veliki broj dobro skrivanih ( radi sklanjanja u ratnim prilikama) i stanovnicima tog prostora poznatih neistraženih špilja i pećina, onda ovaj prostor Srebreničke opštine u kanjonu rijeke Drine,ne da ispunjava jedan od četiri kriterija koji je dovoljan da se određeni prostor može proglasiti Nacionalnim parkom, već sva četiri, što malo koji postojeći nacionalni park u svijetu ispunjava.
Oko ušća vodotokova u rijeku Drinu srećemo higrofilne šume johe iz KL.ALNETEA-GLUTINOSAE iz reda ALNETALIA (Alnion glutinosae). U vegetaciji visokih zelenih požarišta i sječina KL: BETULO-ADENISTYLETEA Red:BETULETALIA srećemo zajednice (Sambuco-Salicion capreae i Betulion verucosae). Pored nabrojanih klasa na platou opštine Srebrenice prisutno je još petnestak od kojih je bitno spomenuti ovom prilikom vegetaciju u pukotinama stijena KL.ASPLENIETEA RUPESTRIS; vegetaciju sipara KL. THLASPEETEA ROTUNDIFOLII; vegetacija planinskih rudinaKL.ELYNO-SESLERIETEA ; vegetaciju kserofilnih livada KL.FESTUCO-BROMETEA; vegetacija, ugaženih staništa, mezofilnih livada,obradivih zemljišnih površina,planinskih rudina, vegetacija brdsko-planinskih izvorišta i dr.
Jasno je iz iznešenog da tip staništa koji čini plato srebreničke opštine kao prepoznatljiv specififikum tj. Grupacije ekosistema sa specifičnim mezo i ekoklimatskim karakteristikama, omogućava raznovrsan biljni pokrov koji karakterišu mezo i steno endemi, edifikatorskih vrsta, osnovnih proizvođača organske materije.
Na ovom platou evidentirano je veliki broj bijlnih vrsta od kojih oko 150 endema i više od 200 ljekovitih biljaka.Kako biljni pokrov čini preduslov za naseljavanj eživotinjskih vrsta na ovom prostoru su zastupljeni invertebrati i vertebrati karakteristični za spomenute biome.
Iz carstva gljiva bitno je napomenuti da se na ovom prostoru nalaze visoko cjenjene konzumne vrste od kojih je bitno spmenuti: Smrčak Morhella conika,Blagva Amanita caesarea, Crna truba Craterellus cornucopiodes,Lisičarka Chantarellus cibarius, Rujnica Lactarius deligiosus, Vrganj Boletus edulis, Bukovača Pleurotus ostreatus i mnoge dr. Bogat biodiverzitet je prepoznat na prostoru opštine Srebrenica od strane istočnih zemalja, u prvom redu Japana, koji je donirao nekoliko sušara za sušenje ljekovitog bilja, gljiva i šumskog voća, jeste dokaz našeg bogastva, ali i obaveza da se domaćinski ,prije svega, odnosimo prema ovom resursu prevashodno vodeći računa da ne narušimo balans ekosistema.

Selam svima od Biologa iz Zaradovine!

Sjeca sume

Saznavsi da se planira prostor mjesne zajednice Luke i Krušev Dola proglasiti Nacionalnim Parkom na ovim prostorima Srebrenicka firma -Drina-
Pozurila je da sto vise zatre crnogoricne sume sa ovog lokalitete, cak 11.500 metara kubnih je doznaceno za sjecu na ovoj MZ Luka u naredna dva mjeseca.
Cemu onda prica o Nacionalnom Parku,ako ce se unistavati ova prelijepa i jedina prirodna ljepota na siroj regi BIH pa i Evrope.
Ima li iko, volje i namjere da jednom zaustavi unistavanje ovog prirodnog blaga na ovim prostorima. Apelujem ovom prilikom da članovi portala i poštovani posjetitelji pomognu-daju svoj doprinos da ovaj prostor od međunarodnog biodiverzitetskog značaja spasimo od vandalizma. Obračajte se svim svjetskim insitucijam mailovima, na sve moguće adrese koje znate da se što hitnije djeluje. Obećavam da ću vam na portalu postaviti video zapise njihova vandalizma!!